Gisteren onthulde burgemeester
Bruls in de hal van de St. Stevenstoren een gedenksteen voor de vijf leden van
de Luchtbeschermingsdienst (LBD) die op 22 februari 1944 om het leven kwamen
toen de toren, waarop zij wacht hielden, instortte. Aan de onthulling van de
steen ging een kort onderzoek in het Regionaal Archief Nijmegen vooraf.
Peter Kuipers werd vorig jaar tot
torenwachter van de St. Steven benoemd. Hij had zich toen, samen met het Gilde,
al jarenlang ingezet voor het toegankelijk houden en het verder ‘aankleden’ van
de kerktoren. Want dit icoon van Nijmegen is veel meer dan een uitzichtpunt met
klokken alléén. Kuipers en het Gilde willen de torenbeklimmers meer meegeven
over de historie van de toren en over zijn plaats in de stad. Met de plaatsing
van de gedenksteen wordt opnieuw een stukje van het verleden van de toren
belicht.
De Nijmeegse afdeling van de LBD werd in 1937
opgericht. De dienst bestond tot aan de bezetting louter uit vrijwilligers en bleef tijdens de Duitse bezetting functioneren. Hun leden zetten zich in voor de bescherming van de bevolking. Eén van hun taken was om het luchtruim in de gaten te houden en bij
verdachte bewegingen alarm te slaan. De LBD had tijdens de Tweede Wereldoorlog uitkijkposten
op de St. Stevenstoren, op de zogenoemde Marathontoren van stadion De Goffert en op de uitzichttoren aan de Kwakkenbergweg.
De vijf LBD’ers die op 22 februari 1944 om
13.28 uur op de Stevenstoren stonden maakten geen schijn van kans. Drukgolven,
veroorzaakt door bomexplosies in de nabijheid,
deden de spits en een deel van de eeuwenoude toren onmiddellijk instorten. Het
puin kwam terecht op een van de zijbeuken van de kerk en op huizen onder aan de
Stikke Hezelstraat. Een van de vijf slachtoffers werd pas drie dagen later
gevonden op het dak van drogisterij Dirk Katje aan de Ganzenheuvel. Het werk
voor de LBD was niet zonder gevaar, want juist uitkijkpunten waren geregeld het
mikpunt van beschietingen en bombardementen.
Ter controle van de gegevens van de vijf
onfortuinlijke LBD’ers plozen Peter Kuipers en ondergetekende het archief van de LBD Nijmegen uit. Alle gegevens klopten, waarop de steen met een gerust hart
kon worden onthuld.
4 opmerkingen:
Waarom staat op de gedenksteen Sint Stevenstoren in plaats van de naam St. Stevenstoren die op 20 november 2013 conform raadsvoorstel 160/2013 door de Raad van de gemeente Nijmegen is vastgesteld?
Geachte heer Essers, beste Rob,
De naam is door de gemeente inderdaad met 'St.' vastgesteld. De schrijfwijze op de steen zal waarschijnlijk niet tot verwarring leiden.
Dat neemt niet weg dat de naam op de gedenksteen geen recht doet aan het raadsbesluit d.d. 20 november 2013. Bovendien draagt de verkeerde schrijfwijze bij aan de verwarring rond de naam St. Stevenskerkhof (raadsbesluit 9 juli 1924) en alle andere namen van openbare ruimten in Nijmegen die beginnen met St..
De schrijfwijze van Sint Stevenstoren past bij de tijd waar e.e.a. zich heeft voltrokken (1944)
Er zijn in heel Nederland wel meer gedenkstenen of monumenten met daarop een andere schrijfwijze dan de huidige.
Moet dan bij een raadsbesluit rond benaming van openbare ruimten, gedenkstenen of monumenten worden aangepast?
Ambtelijk gezien is het wel juist maar typisch (ambtelijk) onuitvoerbaar.
Bovendien is het idee tot een gedenksteen niet door ambtenaren bedacht maar door zeer betrokken vrijwilligers.👍
Een reactie posten