Archief St. Josephscholen (1877-2000) geïnventariseerd

Klooster van de broeders van Maastricht
aan het Kelfkensbos; hoofdgebouw
van de St. Josephscholen; verwoest 1944

Op initiatief van de Nijmeegse pastoors verhuisden in 1877 vier broeders van Maastricht naar Nijmegen. Ze vestigden zich aan het Kelfkensbos en stichtten daar drie lagere jongenscholen: een burgerschool (hoog schoolgeld), een tussenschool (laag schoolgeld) en een armenschool (gratis).

Dit was het begin van de Stichting St. Josephscholen, die - nog steeds vanuit het Kelfkensbos -  een groot aantal katholieke scholen in de stad bestuurde. En bestuurt.



Broeder met schoolklas, 1890

 Al met al heeft het om tientallen scholen gegaan: lagere, kleuter- en basisscholen, scholen voor slecht horende kinderen en lom-scholen voor kinderen met leer- en opvoedingsmoeilijkheden, diverse mulo’s en mavo’s, een meao, en één kweekschool voor aanstaande onderwijzers. Samen vormen zij een mooi palet.

Het archief van de Stichting St. Josephscholen is dan ook een rijke bron waarin de Nederlandse onderwijsgeschiedenis van de afgelopen honderdvijftig jaar wordt weerspiegeld. Wat hebben met andere woorden de Lager Onderwijswet, de Mammoetwet, de Kweekschoolwet en andere onderwijswetten in Nijmegen voor gevolgen gehad?

Basisschool DeWieken aan de
Floraweg, 2007

Het archief van de Stichting St. Josephscholen is geen schoolarchief, waarin lesroosters, leerlingenkaarten en cijferlijsten de hoofdmoot vormen, maar een bestuursarchief waarin het beleid centraal staat. Hoe paste het bestuur de wetgeving toe; hoe was de relatie met de gemeente en hoe was het met de katholieke identiteit gesteld?

Ook bevat het archief informatie over de aangesloten scholen (daarvan is overigens wel een selectie bewaard). Bijvoorbeeld over de Petrus Canisiusschool die nu op het St. Stevenskerkhof staat, opvolger van de negentiende eeuwse broederscholen aan het Kelfkensbos.
Over jenaplanschool De Open Kring (nu De Sterredans) aan de Ubbergseveldweg, waar in de jaren zeventig en tachtig veel kinderen vanuit de antiautoritaire kresj heen gingen. En over de scholen in Neerbosch-Oost met hun welluidende namen Beiaard en Carillon; of over de school voor speciaal onderwijs De Vlieger en haar voorgangers.

Met archief van de Sint Josephscholen heeft het RAN een belangrijke nieuwe bron voor de geschiedenis van het Nijmeegse onderwijs in huis.